W celu ustalenia dawek wapna rolnicy posługują się najczęściej wskaźnikiem potrzeb wapnowania określanym na podstawie pH oraz kategorii agronomicznej. W diagnostyce laboratoryjnej precyzyjną metodą która mówi nam o całkowitej i potencjalnej kwasowości gleby jest wyznaczenie kwasowości hydrolitycznej.
Przez Okręgowe Stacje Chemiczno Rolnicze pH oznaczane jest w roztworze soli obojętnej najczęściej w KCl. Wartość oznaczona związana jest z obecnością jonów wodorowych zawartych w roztworze glebowym i z tymi które łatwo do niego przechodzą z sorpcyjnego kompleksu.
Częściowo metoda ta pozwala uwzględnić w pomiarach również kationy wymienne. Z tego powodu odczyn mierzony w KCl zwykle jest niższy niż odczyn mierzony w destylowanej wodzie i tym samym bardziej precyzyjny.
Istnieje również w analityce laboratoryjnej inna metoda która pozwala jeszcze bardziej szczegółowo zbadać kwasowość gleby. Wykonuje się ją poprzez działanie na próbkę gleby roztworami soli hydrolizującej zasadowo. Najczęściej do tego celu wykorzystuje się octan sodu lub wapnia. Wyznacza się w ten sposób tzw. kwasowość hydrolityczną (Hh).
Wielkość tej kwasowości zależy od wymiennych jonów H+ i Al3+ , jak również od jonów H+ łatwo dysocjujących grup karboksylowych kwasów próchnicznych. W praktyce kwasowość hydrolityczna jest taka sama z kwasowością całkowitą i zarazem potencjalną.
Zdecydowanie parametr ten jest precyzyjny w przypadku gleb cięższych, bardziej zasobnych w próchnice, które są jednocześnie bardziej zbuforowane, czyli trudniej u nich o zmianę pH. To właśnie w nich najczęściej znajduje się wiele naturalnych pokładów zakwaszenia, ujawniających się w przypadku zachodzących w glebie procesów i przemian.
Wykorzystanie praktyczne oznaczonego parametru kwasowości hydrolitycznej umożliwia precyzyjne określenie na jego podstawie dawki wapna. Kwasowość wyrażana jest w milimolach H+ na 100 g gleby (mmol(+)/100 g), albo w centymolach ładunku na kg gleby (cmol(+)/kg).
Kwasowość hydrolityczną między innymi wykonują Okręgowe Stacje Chemiczno Rolnicze, jak i naukowo - badawcze jednostki oczywiście na specjalne życzenie rolnika.
