Bawełnica topolowo-marchwiana

Rząd: pluskwiaki

Rodzina: bawełnicowate

Bawełnica topolowo-marchwiana (Pemphigus phenax) tworzą u nasady bocznych korzonków wyrastających z korzenia palowego kolonie przykryte białą, watowatą woskowiną.

Jest to gatunek mszycy, który w niektórych rejonach kraju, szczególnie na ciężkich glebach, powoduje większe straty w plonie niż połyśnica marchwianka. Bawełnica jest gatunkiem bytującym na topoli oraz na marchwi. Szkodliwe lary żerują na korzeniach marchwi.

Morfologia:

Osobniki dorosłe są szare, a larwy biało żółte. Jaja bawełnicy są koloru czarnego, wielkości 0,3 x 0,5 mm. Kolonie tej mszycy są pokryte nalotem woskowym, wydzielanym przez poszczególne osobniki. Bawełnice żerujące na topoli wydzielają rosę miodową, otoczone warstwą wosku.

**

Szkodliwość:**

Najbardziej szkodliwe są larwy, ponieważ żerują na korzeniach marchwi. W wyniku tego korzenie pękają a ich wzrost ulega zahamowaniu. Zmniejszenie masy korzeni powodowane jest przy średniej liczbie 50 mszyc/korzeń. W przypadku zaatakowania 1/3 korzenia, plon z hektara może się zmniejszyć nawet o 1-3 ton. Larwy bawełnicy powodują również obniżenie poziomu zawartości cukru, lecz wzrost β-karotenu. Największą szkodliwość bawełnicy stwierdzono w sierpniu i wrześniu.

Zimują w formie jaj na korze topoli. Wylęg rozpoczyna się zwykle na początku maja. Po tym czasie mszyce żerują na dolnej stronie liści, powodując powstawanie wyrośli. Następnie przebywają w powiększających się naroślach na nerwie głównym. Płodność samic wynosi od 13 do 120 larw. Uskrzydlone osobniki przelatują na marchew od końca czerwca, gdzie dają początek 6-9 bezszkrzydłym pokoleniom. Mogą przelecieć nawet na odległość 1 km. Rodzą larwy, nawet 30 szt., które można znaleźć wokół szyjki korzeniowej. Jesienią uskrzydlone osobniki wracają na topole, gdzie składają pod korę jaja, które zimują. Chłodne i deszczowe dni, często występujące we wrześniu, sprzyjają rozwojowi mszyc.

**

Profilaktyka i zwalczanie:**

Istotne zmniejszenie strat daje zaprawianie nasion tak, jak to podano w części dotyczącej ochrony przed połyśnicą. Pozostałe zaprawy owadobójcze nie są skuteczne w zwalczaniu bawełnicy. Zwalczanie szkodnika konieczne jest w rejonach licznego występowania bawełnicy, gdzie w pobliżu rosną tobole. Progiem zagrożenia jest 1 kolonia/ 50 korzeni. Zarejestrowany środek przeciwko bawełnicy ogranicza również występowanie poły śnicy, więc zabieg opryskiwania wykonuję się w jednym czasie.

Opracowała: Marta Fosińska

www.ho.hasło.pl

Metodyka integrowanej ochrony marchwi. Zbigniew Anyszka, Kazimierz Felczyński, Joanna Golian, Józef Robak, Maria Rogowska. Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach

Choroby i szkodniki warzyw korzeniowych. Marek Grabowski, Edward Kunicki, Jacek Nawrocki, Kazimierz Wiech.

Występowanie mszyc korzeniowych na odmianach marchwi. Irena Łuczak. Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołątaja w Krakowie.