We wszystkich barach, restauracjach lub innych lokalach gastronomicznych do przygotowania potraw stosuje się oleje roślinne. Dużą popularnością cieszy się olej słonecznikowy, kukurydziany, z pestek winogron, arachidowy, sezamowy, rzepakowy, a także oliwa. W użyciu są również mieszanki tłuszczowe, takie jak: masło, margaryna czy też tłuszcze zwierzęce (smalec). Podczas głębokiego smażenia potraw wytwarza się odpad - olej posmażalniczy. Każdy szef kuchni chce się go pozbyć, tak samo jak innych odpadów, jednak często pojawia się pytanie: w jaki sposób?
Wyrzucanie zużytego oleju do śmieci może być niebezpieczne dla środowiska. Wylewanie oleju do instalacji ściekowych utrudnia ich oczyszczanie. Olej, który wystygnie twardnieje i może zatykać kanalizację. Co więcej utylizacja oleju posmażalniczego powinna odbywać się zgodnie z ustawą z 2001 roku. W praktyce oznacza to, że jeśli wytwarzamy zużyty olej, to musimy oddać go specjalistycznej firmie, która posiada odpowiednie pozwolenie na odbiór i transport oleju (np. firmie Euro Eko Polska ). Firmy te zapewniają swoim klientom darmowe pojemniki na zużyty olej, które po napełnieniu są przez nie wymieniane na puste. Każdorazowo zostaje wystawiona Karta Przekazania Odpadu.
Na pewno większość osób zastanawia się, co dalej dzieje się ze zużytym olejem gastronomicznym. W jakim celu różne firmy go skupują i co z nim robią?
Zużyty olej roślinny znajduje obecnie coraz więcej zastosowań. Po oczyszczeniu olej może być wykorzystany jako olej opałowy lub domieszka do oleju mineralnego opałowego w piecach centralnego ogrzewania. Znajduje on również zastosowanie w silnikach diesla starszego typu, stosowany w generatorach prądu elektrycznego. Silniki te jednak muszą zostać odpowiednio przerobione do pracy na oleju posmażalniczym. Według obliczeń różnych ekspertów, instalacja generatora prądu elektrycznego napędzanego zużytym olejem może przynieść oszczędności przekraczające koszty używanej frytury.
Wiele firm (w tym firma Euro Eko Polska ), które skupują olej posmażalniczy, zajmują się same jego dalszym oczyszczaniem lub odsprzedają go do firm, które tym się zajmują.
Poddają one zużyty olej dalszej obróbce, polegającej na rafinacji w celu uzyskania półproduktu do dalszego przetwarzania na biopaliwo lub tworzywa sztuczne.
W procesie rafinacji oleju obniżona zostaje zawartość fosforu i wolnych kwasów tłuszczowych, następuje również standaryzacja pH.
Na proces rafinacji składają się następujące procesy:
- degguming, który usuwa fosfolipidy, metale przejściowe, węglowodany i białka,
- zobojętnianie,
- mycie, które usuwa mydła,
- suszenie, usuwające wodę,
- bielenie, usuwające pigmenty, związki siarki, produkty utleniania kwasów tłuszczowych,
- filtracja, która służy usunięciu pozostałości czynnika bielącego.
Zużyty olej roślinny po procesie rafinacji znajduje zastosowanie w produkcji biodiesla, który jest mieszanką rafinowanego oleju roślinnego i oleju napędowego.
Dobrym przykładem wykorzystania oleju posmażalniczego do produkcji biodiesla jest Austria, gdzie ten rodzaj paliwa zaspokaja 1,5% zapotrzebowania tego kraju na olej napędowy.
Rafinowany olej posmażalniczy może być również użyty do produkcji tworzyw sztucznych oraz ekologicznych pokryć dachowych, które zmniejszają zużycie opału zimą i utrzymują niższą temperaturę latem.