Zdaniem specjalistów w dziedzinie ekonomiki uprawy kukurydzy sukces finansowy jest w ponad 30% zależny od odpowiedniego doboru odmiany. Plantatorzy doskonale znają kryteria wyboru materiału siewnego pod kątem rejonizacji uprawy, plonowania czy odporności na warunki środowiskowe. Warto jednak przypomnieć, że istotnym parametrem wyboru jest typ ziarna uprawianych odmian.
Wyróżniamy dwa podstawowe typy ziarna: flint i dent. Wybór odmiany jest zależny od przewidywanego użytkowania plonu. Zasadnicze różnice pomiędzy tymi dwoma typami polegają na budowie bielma kukurydzy, w którym wyróżnia się dwie warstwy: szklistą i mączystą. Bielmo mączyste zbudowane jest z dużych ziaren skrobi, w których przestrzenie pomiędzy cząsteczkami wypełnione są powietrzem. Taka budowa ziarna sprawia, że bielmo ma mączysty wygląd. Z kolei bielmo szkliste zbudowane jest ze ścisło upakowanych ziaren skrobi.* Ziarno typu dent, w porównaniu z typem flint, zawiera mniej bielma szklistego. Jest ono wklęsłe i pomarszczone, stąd nazwa "koński ząb". Ziarno typu flint* jest wypukłe i szkliste, ma większą gęstość i twardość, zdecydowanie trudniej oddaje wodę. Za to wcześniej kwitnie, charakteryzuje się szybszym rozwojem początkowym i lepszą odpornością na chłody. Jednak posiada mniejszy potencjał plonowania. Jego ziarniaki w porównaniu z ziarniakami typu dent są mniejsze i bardziej żółte, czasem nawet
mają czerwoną barwę. Odmiany dent mają jaśniejsze ziarniaki. Tylko z tego typu ziarna uzyskuje się skrobię kukurydzianą. Świetnie nadają się także do produkcji olejów i innych produktów spożywczych. Wykorzystuje się je w przemyśle gorzelniczym. Są dobrym surowcem do produkcji bioetanolu, ale przede wszystkim znajdują zastosowanie jako pasza.
Rynek kukurydzy jest coraz bardziej techniczny. Odmiany różnią się od siebie liczbą FAO* i kierunkiem użytkowania. Głównym priorytetem firm hodowlanych jest dopasowanie się do aktualnych potrzeb rynku. Każdego roku wzrasta zainteresowanie producentów kukurydzą ziarnową. Jej uprawa jest najbardziej rentowna. Dzięki temu w tym segmencie rynku postęp jest najszybszy, gdyż jest to segment najbardziej konkurencyjny. Znaczące na rynku hodowle rejestrują regularnie nowe odmiany przeznaczone na ziarno. Do* Krajowego Rejestru Odmian* wpisywane są te, które przewyższają swym potencjałem znajdujące się w rejestrze. Warto zatem zainteresować się nowościami - odmianami, które ostatnio zostały zarejestrowane.*
Prace hodowlane to proces długotrwały i kosztowny, a konkurencja bardzo duża. Z uwagi na różne cechy tych dwóch typów kukurydzy firmy hodowlane bardzo często krzyżują rośliny typu dent z roślinami typu flint, które mają przeciwstawne pule genowe. Linie dent wnoszą do mieszańców wysoki potencjał plonowania, a linie flint sprawiają, że są one bardziej odporne na niekorzystne warunki pogodowe występujące na początku wegetacji. Największym wyzwaniem dla hodowców jest stworzenie odmian typu dent, które cechuje wysoki potencjał plonowania, duża tolerancja na wiosenne chłody i wolno nagrzewające się gleby, oraz szybkie oddawanie wody w końcowej fazie dojrzewania. Takie cechy odmian umożliwiają uprawę w centralnej i północnej części Polski. Do niedawna było to bardzo trudne. Odmiany tego typu dobrze plonowały jedynie na południu naszego kraju. Jednak od kilku lat producenci kukurydzy mają do dyspozycji kilka wysokoplonujących odmian typu dent, przeznaczonych do uprawy w centralnej części Polski. Cechuje je szybki
rozwój początkowy i wystarczająco wysoka odporność na wiosenne chłody. Aby uzyskać wyższą opłacalność produkcji, warto rozważyć skorzystanie z oferty przygotowanej przez firmy nasienne i dokonać wyboru odmian typu dent, które stwarzają możliwość uzyskania wyższego plonu.
Przykładem odmiany tego typu, która rekomendowana jest do uprawy na obszarze Polski południowej i centralnej jest aktualnie rejestrowana w Polsce DKC 3623. W toku badań rejestrowych COBORU w 2012 i 2013 roku odmiana ta plonowała o ponad tonę z hektara wyżej niż wzorzec grupy średnio-poźnej. W optymalnych warunkach produkcyjnych uzyskuje się zbiory na poziomie 14-15t/h, przy wilgotności ziarna około 15%. Odmiana ta charakteryzuje się dobrym wigorem i odpowiednio rozwiniętym systemem korzeniowym. W ubiegłym roku znakomicie poradziła sobie z wiosennym nadmiarem wody, świetnie spisała się także na suchych stanowiskach. W końcowej fazie dojrzewania wręcz ekspresowo oddawała wodę - rolnicy, którzy zdecydowali się na wybór tej odmiany nie tylko otrzymywali znacznie wyższe plony, ale ponosili zdecydowanie mniejsze koszty suszenia ziarna.
Należy jednak pamiętać, że odmiany typu dent nie nadają się na przemiał. Jeśli zatem rolnik zdecyduje się na ten kierunek użytkowania, musi wybrać odmianę flint. Przykładem odmiany tego typu, polecanej do uprawy na terenie całego kraju jest DKC 3016 /FAO 230/. Dobrze sprawdza się jako surowiec do przemiału i na paszę.
Wybór odpowiedniej odmiany determinuje uzyskany efekt ekonomiczny produkcji. Dlatego tak istotne jest, by decyzję dotyczącą zakupu materiału siewnego poprzedzić analizą jego właściwości, potencjału plonotwórczego i przydatności dla wybranego kierunku użytkowania. Decydując się na uprawę kukurydzy przeznaczonej na ziarno warto rozważyć zakup odmian typu dent.
Anna Rogowska