Pożniwne resztki w zależności od roślin uprawnych są cennym źródłem zarówno materii organicznej oraz wielu składników mineralnych. Warto uwzględniać je podczas wykonywania bilansu pokarmowego składników. Jakość oraz ilość resztek roślinnych zależy od rodzaju uprawy i jej technologii zbioru. Resztkami zazwyczaj stają się ścierń i korzenie roślin, opadłe liście (rzepak), łuszczyny, strąki, plewy, liście (burak)
nać (ziemniak)
itd. Biorąc pod uwagę że te organy pozostawia się na polu, uświadomić sobie trzeba ich wartość nawozową.
Masa roślinnych resztek, która być może pozostawiona na polu po sprzęcie roślin uprawnych waha się będzie w dość szerokich granicach, uśredniając przyjąć można że:
- rośliny zbożowe pozostawiają 3-5 ton/ha suchej masy resztek (plewy, słoma, korzenie)
- kukurydza na kiszonkę od 5 do 6 ton/ha suchej masy
- kukurydza na ziarno od 10 do 15 ton/ha suchej masy
- rzepak ozimy od 10 do 12 ton/ha suchej masy
W każdym z tych przypadków warto wycenić wartość nawozową pozostawionego materiału organicznego, który wziąć należy pod uwagę w tworzeniu bilansu składników pokarmowych.
Przy bilansie azotu uwzględnienia się , że 1 t. s. m. resztek zbożowych zawiera od 5 do 9 kg/N, natomiast resztki rzepaczane oraz kukurydziane od 8 do12 kg/N.
Z powyższym uznać możemy, ze po wyżej wymienionych uprawach wprowadzimy do gleby:
- po roślinach zbożowych 15 - 45 kg N/ha
- po kukurydzy na kiszonkę 40 - 72 kg N/ha
- po kukurydzy na ziarno 80 - 180 kg N/ha
- po rzepaku ozimym 80 - 144 kg N/ha
Kwestią osobną jest tempo mineralizacji resztek w/w i powolne uwalnianie z nich mineralnego azotu, który będzie dostępny dla roślin następczych. Tempo zależne jest od wielu czynników, głównie rozkładu opadów i panującej temperatury. W związku z tym, składniki te nie będą uwalniały się od razu, mają działanie następcze, więc nie można ilości tej porównywać z dostępnością azotu z nawozów mineralnych.
Wykorzystanie składników pokarmowych ze słomy w pierwszym roku po wprowadzeniu do gleby jest zróżnicowane i częściowe. Zbliżone do maksymalnego wykorzystanie składników możliwe jest wtedy, gdy słoma zostanie rozdrobniona i zastosowano azot przed jej wymieszaniem z glebą. W warunkach takich w pierwszym roku azot ze słomy zbóż zostanie wykorzystany w 25%, ze słomy rzepakowej w 30%, oraz ze słomy kukurydzianej 25%.