Glifosat to substancja chętnie wykorzystywana zwłaszcza w środkach chwastobójczych. Preparat jest na rynku od ponad 40 lat. Produkowany jest przez koncern Monsanto i wykorzystywany w jego flagowym produkcie - herbicydzie Roundup. W Polsce są dziesiątki produktów zawierających glifosat.
We wtorek Parlament poparł całkowity zakaz stosowania herbicydów opartych na glifosacie od 15 grudnia 2022 roku oraz natychmiastowe ograniczenie ich używania.
Europosłowie w ten sposób sprzeciwiają się propozycji Komisji Europejskiej, dotyczącej odnowienia kontrowersyjnej licencji glifosatu na kolejne 10 lat. Obecna zgoda na wykorzystywanie substancji w UE wygasa 15 grudnia. Państwa członkowskie mają głosować nad odnowieniem licencji glifosatu w środę.
Posłowie uważają, że UE powinna przygotować plany wycofania tej substancji z rynku, zaczynając od kompletnego zakazu używania jej w gospodarstwach domowych oraz w rolnictwie, jeśli istnieją alternatywne rozwiązania pozwalające na skuteczną ochronę przed chwastami.
Niewiążąca rezolucja przyjęta została 355 głosami za, przy 204 głosach przeciw; 111 europosłów wstrzymało się od głosu.
O wycofanie glifosatu apelują organizacje ekologiczne. W poniedziałek Greenpeace poinformował, że przedstawiciele europejskiej inicjatywy przeciw autoryzacji spotkali się z unijnym komisarzem ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności Vytenisem Andriukaitisem. Przekazali mu ponad milion podpisów pod petycją wzywającą do zakazu stosowania tej substancji.
Ekolodzy domagają się, by KE zaproponowała wniosek przewidujący stopniowe wycofanie glifosatu z rynku. Inicjatywa "Stop glifosatowi" zebrała ponad milion podpisów w tej sprawie w pięć miesięcy.
Kiedy rok temu wygasła autoryzacja na stosowanie tej substancji w Unii, Komisja Europejska planowała jej przedłużenie na 15 lat. Na drodze ku autoryzacji stanęły jednak sprzeczne opinie w sprawie glifosatu wydane przez dwie różne instytucje - Europejski Urząd Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), organ doradczy Komisji Europejskiej, i należącą do Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (IARC). IARC zaklasyfikował glifosat jako substancję "prawdopodobnie rakotwórczą dla ludzi", zdaniem EFSA herbicyd nie był szkodliwy.
Przeciwnicy glifosatu kwestionują niezależność EFSA, według której substancja nie jest szkodliwa, i nadal powołują się na badanie przeprowadzone przez IARC.
Komisja Europejska zwróciła się do Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA) o przygotowanie ostatecznej opinii na ten temat i wydała tymczasową zgodę na stosowanie glifosatu do końca 2017 r. W marcu ECHA uznała, że "dostępne dowody naukowe nie pozwalają sklasyfikować glifosatu jako substancji kancerogennej, mutagennej albo szkodliwej dla rozrodczości".
* Umowa CETA. Szansa czy zagrożenie? *
Obecna propozycja KE przewiduje wydanie zgody na stosowanie substancji na kolejne 10 lat. Z nieoficjalnych informacji wynika, że wśród państw członkowskich nie ma prawdopodobnie wystarczającej większości, by poprzeć ten wniosek.
Niektóre z krajów UE, np. Francja, Włochy, Holandia wprowadziły u siebie ograniczenia stosowania glifosatu, zwłaszcza w miejscach użyteczności publicznej, takich jak parki czy tereny rekreacyjne. W Belgii od 1 czerwca br. obowiązuje zakaz sprzedaży tego środka osobom fizycznym i firmom niemającym odpowiedniej licencji.
W zeszłym miesiącu Parlament Europejski zawiesił akredytację przedstawicielom firmy Monsanto zarejestrowanym jako lobbyści. Powodem była odmowa udziału przedstawicieli Monsanto w wysłuchaniu w PE na temat produktu firmy.
Z Brukseli Łukasz Osiński
